In deze rubriek worden jaarverslagen, rapporten en overige publicaties besproken die inzicht bieden in de energiesector c.q. de ontwikkelingen van het energierecht. De redactie houdt zich aanbevolen voor suggesties voor documenten die in deze rubriek opgenomen kunnen worden.
Signaleringen Nederland
Overheden en overheidsorganen
Ministerie van Economische Zaken Klimaat (EZK)
Programma Energiehoofdstructuur
Bij Kamerbrief van 4 maart 2024 (met kenmerk DGKE / 45557285) heeft de (voormalige) Minister voor Klimaat en Energie (Minister), mede namens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), het definitieve Programma Energiehoofdstructuur (PEH) aangeboden aan de Tweede Kamer. Het PEH biedt inzicht in nieuwe energie-infrastructuur van nationaal belang die in de toekomst nodig is. Met energie-infrastructuur worden hoogspanningskabels, buisleidingen, elektrolysers, regelbare centrales en opslag van energie bedoeld. Het is de ambitie van het PEH dat tijdig voldoende ruimte is voor dergelijke nationale energiehoofdstructuur. Met het PEH is de ruimtelijke visie (inclusief het totale ruimtebeslag en effecten op de samenleving) voor de energiehoofdstructuur voor Nederland in 2050 op land in kaart gebracht. Het is die ruimtelijke visie wat het grote verschil maakt tussen het PEH en andere programma's en Rijkstrajecten voor energie, zoals het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) (zie onze signalering over de NPE in de vorige NTE-rubriek 2024, nr. 1, p. 56). Het PEH valt onder de Omgevingswet en is een uitwerking van beleid zoals vastgesteld in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en de opvolger van de Structuurvisie Buisleidingen 2021-2035, de Structuurvisie Wind op land en het Derde Structuurschema Elektriciteitsvoorziening. Voor het PEH is verder het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) en de bijbehorende Omgevingsregeling relevant. Laatstgenoemd besluit en regeling bevatten ruimtelijke aanwijzingen voor grootschalige elektriciteitsproductie en energie-infrastructuur in de vorm van instructieregels aan gemeenten en provincies (zie onder andere Bijlage XV. bij artikel 5.156 van de Bkl voor de locaties van deze energie-infrastructuur). Aan bod komen onder meer de verwachte aanvullende uitbreidingen van het elektriciteitsnet op het niveau 220/380kV, aanwijsgebieden van locaties voor grootschalige elektriciteitsproductie vanaf 500 MW (inclusief kernenergiecentrales) maar ook locaties voor grootschalige (systeem)batterijen en grootschalige waterstofproductie door middel van elektrolyse. Dit laatste zal ook zorgen voor (mogelijke) uitbreidingen van buisleidingen, zoals (onder meer) voor en naar de Delta Rhine Corridor. Verder zijn ook projecten voor (ondergrondse) CO2-transport en -opslag (waaronder Porthos en Aramis) in het PEH opgenomen. Daarnaast wordt in het PEH aangegeven welke onderdelen buiten de reikwijdte van het PEH blijven. Het gaat dan met name om locaties voor productie (zoals zon en wind) en energiesystemen (zoals warmtenetten) die door de decentrale overheden, bij voorbeeld via de Regionale Energiestrategieën (RES), worden vastgesteld. In het PEH wordt ook ruimtelijk beleid in een internationale context uitgewerkt. Die uitwerking is gewenst, gelet op de unieke uitgangspositie van Nederland, onder meer vanwege de strategische ligging ten opzichte van grote steden en industrieclusters in Noordwest-Europa en de sterke havens die Nederland heeft. Nederland kan met deze goede "eigenschappen" fungeren als een energiehub voor omliggende landen, voor zowel het internationale hoogspanningsnet voor transport van windenergie op zee naar omringende landen als Duitsland en België (verwezen wordt naar de 'Target Grid'-strategie van TenneT), als ook het (buisleidingen)systeem voor waterstof en/of waterstofdragers zoals ammoniak, methanol of Liquid Organic Hydrogen Carriers (LOHC), als voor het transport van CO2 voor opslag in lege gasvelden in de Noordzee.